Actie restauratie kloostermuren

Bij het langst bewoonde klooster van Nederland zijn ook de oudste kloostermuren te vinden. Ze omgeven de dagelijks toegankelijke kloostertuin en zijn voor Klooster Sint Agatha beeldbepalend en betekenisvol: het woord ‘klooster’ betekent letterlijk ‘een besloten plaats’. De indrukwekkende kloostermuren beschutten een stille plek, waar het mogelijk is om even afstand te nemen van de dagelijkse drukte.

Omdat de muren in slechte staat verkeren, heeft de provincie Noord-Brabant eind 2021 een subsidie beschikbaar gesteld van bijna € 400.000 voor restauratie. Deze bijdrage is 70% van het benodigde bedrag. Dankzij aanvullende fondswerving is in 2022 en 2023 de rest van de financiering bijna bijeengebracht. Nu nog de laatste loodjes…

Hopelijk wilt u ook ‘een steentje bijdragen’? Voor € 6 financiert u het herstel van een kloostermop. Iedere bijdrage is welkom en kan worden overgemaakt op rekeningnummer NL98ABNA 0527 8975 31 t.n.v. Stichting Sint Aegten, onder vermelding van ‘Actie kloostermuren’. U kunt eveneens doneren via het scannen van de nevenstaande QR-code.

Bij voorbaat dank voor uw gift, want iedere steen is er één! De stichtingen Sint Aegten en Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven zijn culturele ANBI’s, zodat giften voor 125% fiscaal aftrekbaar zijn.

Dank!

Graag danken we iedereen die al heeft bijgedragen aan de herstelkosten van de kloostermuren, waaronder behalve de provincie Noord-Brabant ook onderstaande organisaties:

• BPD Cultuurfonds
• Gebroeders van den Boschstichting
• Gravin van Bylandt Stichting
• Het Cultuurfonds
• Stichting Dinamo Fonds
• Stichting Dioraphte
• Industriële kring Land van Cuijk
• Lake Invest BV
• Hendrik Mullerfonds
• Rabo bank
• TBI Fundatie.

Wat gebeurt er precies?

Dankzij de fondswervingsactie hebben we in april 2023 het startsein kunnen geven voor de restauratiewerkzaamheden, die twee jaar zullen duren. Bouwbedrijf Van de Ven (Veghel) voert de restauratie uit, voor diverse hand- en spandiensten bijgestaan door vrijwilligers van Klooster Sint Agatha. Overal in de muren is sprake van kwetsbaar voegwerk, uitgevallen stenen en de ingroei van planten. Het gaat bij de 390 meter lange (en gemiddeld 2.35 meter hoge) muren om een enorme oppervlakte aan stenen en voegwerk. De kloostermuren van Sint Agatha zijn anderhalve steenlengte dik en gemetseld in kruisverband.

Honderden vierkante meters moeten worden uitgekapt en opnieuw gevoegd. Om scheurvorming te voorkomen, heeft de mortel een speciale samenstelling van kalk en zand. Daar waar de kloostermuren ingevallen zijn, worden ze tot beperkte hoogte opgebouwd. We kiezen niet voor een herstelwijze waarbij de muren er als nieuw uit zullen zien, maar voor conserverende restauratie. Het is de bedoeling om verder verval tegen te gaan, terwijl de ’tand des tijds’ zichtbaar blijft.

Verreweg de meeste kloostermoppen zijn er nog, maar er moeten ook stenen worden bijgemaakt. Kloostermoppen zijn groter dan moderne bakstenen. Bij het bakproces werden de stenen die dicht bij het vuur lagen harder en donkerder dan die aan de buitenrand van de oven lagen. Muren van kloostermoppen zijn dan ook gemêleerd van kleur. De steenbakkerij Zilverschoon Randwijk in Heteren maakt specifieke stenen voor restauratietrajecten en vervaardigt een deel van de benodigde nieuwe kloostermoppen, die qua vorm, kleur en structuur passen bij de oude.

Bijzondere geschiedenis

Een klooster is een besloten plaats, waar het mogelijk is even afstand te nemen om de drukte van alledag in een breder perspectief te bezien. De kloostermuren zijn deel van de identiteit van Klooster Sint Agatha. Ze zijn opgetrokken vanaf de 16e eeuw, aan de oost- en westzijde van het kloostercomplex, en hebben als enige kloostermuren in Nederland sindsdien steeds hun functie behouden. De muren beschermden de bewoners van het kloosterterrein en de natuurlijke bronnen – de kloostertuin diende voor de voedselvoorziening – waarvan zij afhankelijk waren.

 1641

 ca. 1700

 ca. 1880

 ca. 1920